خطرات رسانه‌های اجتماعی؛ چرا با وجود آگاهی از مشکلات، مردم به استفاده از شبکه‌های اجتماعی ادامه می‌دهند؟

 

خطرات شبکه‌های اجتماعی چیست؟

 

در عصر ما، زمانی که از سلامت عاطفی و روان و سلامت جسم افراد و بسیاری دیگر از زمینه‌های سلامتی حرف می‌زنیم، صحبت استفاده از رسانه‌های اجتماعی با مسائل و دغدغه‌های مختلفش به میان می‌آید. تحقیقات به‌طور مشخص نشان می‌دهد که استفاده از رسانه‌های اجتماعی با موارد زیر مرتبط است:

 

• اضطراب
• استرس
• خستگی عاطفی
• آسیب
• تنهایی
• حسادت
• عزت نفس پایین
• خواب با کیفیت پایین
• مشکلات سلامتی
• اعتیاد به رسانه‌های اجتماعی، که می‌توان از آن به عنوان اعتیاد به رسانه‌های اجتماعی یا اعتیاد به یک پلتفرم خاص (مثلاً اعتیاد به فیس‌بوک) یاد کرد.
• تداخل با تعهدات و مسئولیت‌های مهم زندگی، مانند تکالیف مدرسه که می‌تواند منجر به مسائلی مانند نمره‌های ضعیف شود.
• مسائل کلی، مانند قرار گرفتن در معرض اطلاعات نادرست، نقض حریم خصوصی افراد، و قطبی شدن سیاسی.
• مسائلی که در موقعیت‌های خاصی نقش دارند، مانند آزار و اذیت سایبری و تعقیب.

این مشکلات، در درجات مختلف بین کاربران پلتفرم‌های مختلف رسانه‌های اجتماعی، مانند فیس‌بوک، اینستاگرام، توییتر، یوتیوب و اسنپ‌چت مشاهده شده‌است.

 

برخی از این مسائل به رسانه‌های اجتماعی محدود نمی‌شوند و به طور کلی به استفاده از اینترنت مرتبط هستند. با این‌حال، بسیاری از این مسائل به شدت با رسانه‌های اجتماعی و رفتارهایی مرتبط با رسانه‌های اجتماعی اختصاص دارد. مثال این تاثیر منفی، گرفتن “سلفی” است که نشان داده‌ شده حساسیت اجتماعی افراد را افزایش می‌دهد و عزت نفس آنها را کاهش می‌دهد.

در آخر، توجه داشته باشید که تحقیقاتی که در اینجا ذکر شده فقط نشان‌دهنده این است که این موضوعات تنها با رسانه‌های اجتماعی مرتبط هستند و به طور قطعی نمی‌توان ثابت کرد که باعث ایجادشان نیز می‌شوند. با این وجود، تحقیقات کافی در مورد این موضوع انجام‌شده تا به طور منطقی ثابت کند که رسانه‌های اجتماعی نیز احتمالاً می‌توانند در مواردی باعث ایجاد بعضی از این مسائل شوند.

به طور کلی، استفاده از رسانه های اجتماعی با مسائل متنوعی مرتبط است. مسائلی عاطفی و ذهنی مانند اضطراب، استرس، افسردگی، تنهایی، و اعتمادبه‌نفس پایین، مسائل فیزیکی مانند کیفیت خواب پایین و مسائل کلی مانند قرار گرفتن در معرض اطلاعات نادرست و قطبی شدن سیاسی.

 

                                                                                     خطرات شبکه‌های اجتماعی چیست؟

 

هشدارها در مورد خطرات رسانه‌های اجتماعی

 

همانطور که در بخش قبل اشاره کردیم، بسیاری از تحقیقات در مورد این موضوع هم‌نظرند که استفاده از رسانه‌های اجتماعی هم‌زمان با تجربه مشکلات مختلف است. بااین‌حال، لزوماً به این معنا نیست که حتما بین رسانه‌های اجتماعی و آن مسائل ارتباطی وجود دارد، به این معنی که یکی باعث دیگری می‌شود.

«از آنجایی که داده‌های ما مقطعی بودند، جهت‌گیری این ارتباط مشخص نیست.»

به عنوان مثال، افراد افسرده با کاهش احساس خودارزشمندی ممکن است برای افزایش اعتبارسنجی به ارتباطات موجود در رسانه‌های اجتماعی روی آورند. درعین‌حال،  در حینی که افراد از نشخوار فکری و عذاب وجدان مداوم پیرامون استفاده از اینترنت رنج می‌برند، در حالی که به دلیل خودکارآمدی پایین و ارزیابی منفی از خودشان به ناچاری احساس به ادامه این چرخه استفاده می‌کنند. با توجه به دسترسی سریع به رسانه‎های اجتماعی و امکان اجتماعی‌شدن در یک محیط کنترل شده، افراد مبتلا به بیماری افسردگی و بی‌لذتی ممکن است بیشتر به رسانه‌های اجتماعی جذب شوند تا برخوردهای اجتماعی چهره به چهره.

همچنین ممکن است افرادی که به میزان بیشتری از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، در بلندمدت دچار افسردگی شوند. مطالعات متعددی استفاده از رسانه‌های اجتماعی را با کاهش خلق‌وخوی ذهنی، احساس رفاه و رضایت از زندگی مرتبط کرده‌اند. به‌عنوان‌مثال، مصرف منفعلانه محتوای رسانه‌های اجتماعی – در مقابل ارتباط فعال – با کاهش پیوند و پل‌زدن سرمایه اجتماعی و افزایش تنهایی همراه بوده است. یک توضیح ممکن است این باشد که قرارگرفتن در معرض نمایش‌های بسیار ایده‌آل همسالان در رسانه‌های اجتماعی باعث ایجاد حس حسادت شود و این باور را القا می‌کند که دیگران زندگی شادتر و یا موفق‌تری دارند. در نتیجه، این احساس حسادت‌آمیز ممکن است به مرور زمان به احساس حقارت و آسیب تبدیل شود.

همین‌طور احساس «هدر رفتن زمان» که در هنگام فعالیت‌های کم‌معنا در رسانه‌های اجتماعی به ما دست می‌دهد بر خلق‌وخوی ما تأثیر منفی بگذارد. به‌علاوه، افزایش قابل توجه مدت زمانی که جوانان در اینترنت می‌گذرانند – به ویژه در رسانه‌های اجتماعی – باعث شده است که برخی خواهان به رسمیت شناختن «اعتیاد به اینترنت» به عنوان یک وضعیت روانپزشکی متمایز شوند که ارتباط نزدیکی با افسردگی دارد. در نهایت، این امکان وجود دارد که افزایش قرارگرفتن در رسانه‌های اجتماعی خطر آزار سایبری را افزایش دهد، که ممکن است احساس افسردگی را نیز به دنبال داشته باشد.

این‌که در بسیاری از موارد، مطالعات روی این موضوع به نمونه‌های همگن دانش‌آموزی محدود می‌شود، به این معنی است که نمی‌تواند به همه افراد جامعه تعمیم داده شود. برخی از مطالعات در مورد این موضوع شواهدی پیدا کرده‌اند که نشان می‌دهد رسانه‌های اجتماعی منجر به مشکلات خاصی می‌شود در تضاد است. برای مثال، مطالعه‌ انجام‌شده شواهدی مبنی بر ارتباط استفاده از رسانه‌های اجتماعی با افسردگی بالینی پیدا نکرد.

خوب و مهم است در نظر داشته باشید که برخی از تحقیقات در مورد خطرات رسانه‌های اجتماعی به دلایل مختلف دیگری مانند نقص‌های روش‌شناختی یا مفهومی مورد انتقاد قرار گرفته است. اگرچه شواهد قابل‌توجهی وجود دارد که نشان می‌دهد استفاده از رسانه‌های اجتماعی با مشکلات مختلفی مرتبط است، اما به این معنا نیست که مصرف رسانه‌های اجتماعی لزوماً در هر موقعیتی منجر به نتایج منفی می‌شود. این موضوع در تحقیقات روی این مسئله مشهود است و نشان می‌دهد استفاده از رسانه‌های اجتماعی همیشه تأثیر منفی بر سلامت روان افراد ندارد، همین‌طور تحقیقاتی که نشان می‌دهد استفاده از رسانه‌های اجتماعی حتی در برخی موارد می‌تواند مفید باشد.

اگر دوستان یک فرد از یک شبکه اجتماعی خاص استفاده کنند، احتمالا آن شخص نیز از آن استفاده کند، تا از آنچه در حلقه‌های اجتماعی‌شان می‌گذرد آگاه شود.

 

چرا مردم به استفاده از رسانه های اجتماعی ادامه می دهند؟

 

دلایل زیادی وجود دارد که چرا مردم حتی زمانی که برای آن‌ها ضرر دارد از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، و این دلایل در افراد و در شرایط مختلف متفاوت است.

یکی از دلایل قابل توجه برای اینکه چرا مردم به استفاده از رسانه‌های اجتماعی ادامه می‌دهند، حتی اگر بر آن‌ها تأثیر منفی بگذارد، این است که آن‌ها خیلی راحت از تأثیر مضر آن بی‌اطلاع هستند. علاوه بر این، در برخی موارد، مردم از تأثیر مضر رسانه‌های اجتماعی بر آنها آگاه هستند، اما به اندازه کافی به این خطرات اهمیت نمی‌دهند که بخواهند رفتار خود را تغییر دهند.

بااین‌حال، بسیاری از مردم به استفاده از رسانه‌های اجتماعی ادامه می‌دهند، حتی اگر به مضراتش آگاه باشند و حتی اگر بخواهند آن را متوقف کنند، ادامه می‌دهند، زیرا از نظر روانی مستعد ادامه استفاده از آن هستند. به‌عنوان‌مثال، نتایج یک مطالعه نشان داد که مردم علیرغم این واقعیت که استفاده از فیس‌بوک باعث ایجاد احساس بد در آن‌ها می‌شود، همچنان از آن استفاده می‌کنند، زیرا آن‌ها مدام با این انتظار درگیرند که فیس‌بوک باعث ایجاد احساس بهتری در آنها شود.

علاوه‌براین، سایر مطالعات نشان دادند که استفاده از رسانه‌های اجتماعی با ترس از دست‌دادن همراه است، از جمله در زمینه‌هایی که استفاده از رسانه‌های اجتماعی شدیدا مشکل‌ساز است، مانند هنگام مطالعه یا رانندگی. ترس از دست‌دادن به ویژه در میان افرادی که احساس «تعلق» بیشتری را تجربه می‌کنند، برجسته‌تر است، و این افراد همچنین تمایل دارند بیشتر از دیگران از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنند و زمانی که احساس می‌کنند در شبکه‌های اجتماعی مورد علاقه‌شان محبوب نیستند، استرس بیشتری را تجربه می‌کنند.

در نهایت، عوامل موقعیتی زیادی نیز وجود دارد که می‌تواند باعث شود افراد از رسانه‌های اجتماعی استفاده کنند، حتی زمانی که میل این کار را ندارند. به‌عنوان‌مثال، اگر همه دوستان یک فرد از یک شبکه رسانه اجتماعی خاص استفاده کنند، ممکن است آن شخص نیز از آن استفاده کند، تا بتواند از آنچه در حلقه‌های اجتماعی خود می‌گذرد آگاه شود. به طور مشابه، دسترسی سریع رسانه‌های اجتماعی نیز می‌تواند افراد را به استفاده از آن وادار کند، برای مثال هر بار که گوشی خود را باز می‌کنند، با یکی از برنامه رسانه اجتماعی برخورد می‌کنند.

به طور کلی، دلایل زیادی برای استفاده دائمی مردم از رسانه های اجتماعی وجود دارد، حتی اگر برای آنها بد باشد. این دلایل شامل عدم آگاهی از خطرهای موجود، مکانیسم‌های روانی مانند ترس ازدست‌دادن و عوامل موقعیتی مانند دسترسی راحت رسانه‌های اجتماعی است.

 

 

 

چه کسی در برابر خطرات رسانه‌های اجتماعی آسیب‌پذیرتر است؟

 

عوامل خاصی وجود دارند که با افزایش تمایل به استفاده از رسانه‌های اجتماعی به شیوه‌ای مشکل‌ساز یا رنج بردن از مشکلات ناشی از استفاده از رسانه‌های اجتماعی مرتبط هستند. این عوامل عبارتند از:

 

رنج‌بردن از افسردگی

داشتن عزت‌نفس پایین

ناراضی‌بودن از زندگی

داشتن سطح‌بالایی از روان رنجوری

داشتن سطوح بالای خودشیفتگی

مستعد مقایسه‌های اجتماعی

 

 

علاوه‌براین، وقتی صحبت از خطرات خاص مسلم رسانه‌های اجتماعی می‌شود، عوامل دیگری می‌توانند آسیب‌پذیری افراد را افزایش دهند. به عنوان مثال، وقتی صحبت از آزار اینترنتی کودکان می‌شود، عواملی مانند مشکلات روانی، عدم حمایت والدین و هنجارهای همسالان می تواند کودکان را آسیب پذیرتر کند.

در نهایت، نحوه استفاده مردم از رسانه‌های اجتماعی نیز می‌تواند آن‌ها را در برابر خطرات آسیب‌پذیرتر کند. به‌عنوان‌مثال، افرادی که از رسانه‌های اجتماعی به گونه‌ای استفاده می‌کنند که منعکس‌کننده خود واقعی‌شان نیست، و در تلاش برای ابداع مجدد هویتشان به‌طور آنلاین هستند، در نتیجه استفاده از رسانه‌های اجتماعی مشکلات بیشتری را تجربه می‌کنند، مانند تنهایی.

به‌طورمشابه، تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده منفعلانه از رسانه‌های اجتماعی، یا همان مصرف محتوای تولید شده توسط دیگران، به شدت با مشکلات سلامت روان مرتبط است تا استفاده فعال از رسانه‌های اجتماعی، که شامل استفاده از آن برای تعامل فعال با دیگران است. این را می‌توان به استفاده منفعلانه از رسانه‌های اجتماعی نسبت داد که به طور کلی احتمال بیشتری برای برانگیختن مقایسه‌های اجتماعی و حسادت دارند.

به‌طورکلی، عوامل مختلفی با افزایش تمایل به رنج بردن از مشکلاتی که در نتیجه استفاده از رسانه‌های اجتماعی به‌وجود می‌آید مرتبط است. این شامل مسائل زیربنایی مانند افسردگی و اضطراب، و هم‌چنین نحوه استفاده مردم از رسانه‌های اجتماعی است، مانند زمانی که صحبت از استفاده از آن برای مصرف غیرفعال محتوا می‌شود.

              عوامل مختلفی با افزایش تمایل به رنج بردن از مشکلاتی که در نتیجه استفاده از رسانه‌های اجتماعی به‌وجود می‌آید مرتبط است.

 

 

چگونه بفهمیم که شبکه‌های اجتماعی بر شما تأثیر منفی می‌گذارند؟

 

در برخی موارد، ممکن است تأثیر منفی رسانه‌های اجتماعی بر شما واضح باشد، برای مثال اگر احساس می‌کنید که همیشه باعث می‌شود احساس افسردگی کنید.

علاوه‌براین، حتی اگر این تاثیر برایتان واضح نباشد، می‌توانید فقط کمی به چگونگی استفاده‌تان از رسانه‌های اجتماعی فکر کنید تا ببینید چه احساسی در هنگام استفاده از رسانه‌های اجتماعی مشکل‌ساز است. برای کمک به خود در انجام این کار، می‌توانید سعی کنید به طور فعال مسائلی را که رسانه‌های اجتماعی ممکن است برای شما ایجاد کنند، شناسایی کنید، مانند احساس اضطراب، زیرا به نظر می‌رسد افراد دیگر بسیار موفق‌تر از شما هستند.

به‌علاوه، وقتی تاثیر رسانه‌های اجتماعی خودتان را در نظر می‌گیرید ، بهتر است از خود بپرسید که آیا وجه مفیدی برایتان دارد یا خیر. این پرسش به شما کمک می‌کند تصویر واضح‌تری از ارزشی که رسانه‌های اجتماعی برای شما به ارمغان می‌آورند داشته باشید، و در بعضی موارد، ممکن است بفهمید که حتی اگر به طور فعال مضر نباشد، باز هم وقت تلف کردن است و می‌توانید به جای آن کارهای دیگری انجام دهید که سازنده‌تر و لذت بخش‌تر باشد.

پرسش‌نامه اختصاصی

هنگام بررسی نحوه استفاده‌تان از رسانه‌های اجتماعی می‌توانید از سؤالات زیر که از یک پرسش‌نامه اختصاصی اقتباس شده‌اند استفاده کنید و از خودتان بپرسید که آیا در طول سال گذشته هیچ کدام از این مسائل را تجربه کرده‌اید یا خیر، و اگر جوابتان آری است، تا چه میزان استفاده کرده‌اید:

 

• مشغله فکری آیا مرتبا متوجه می‌شوید که نمی‌توانید به هیچ چیز دیگری فکر کنید جز لحظه‌ای که در حال استفاده از رسانه‌های اجتماعی هستید؟
• تحمل. آیا به دلیل اینکه می‌خواهید زمان بیشتری را در رسانه‌های اجتماعی بگذرانید، مرتباً احساس عذاب‌وجدان کرده‌اید؟
• احساس خلا. آیا اغلب وقتی نمی‌توانید از رسانه‌های اجتماعی استفاده کنید احساس بدی داشته‌اید؟
• عادت. آیا سعی کرده اید زمان کمتری را در شبکه‌های اجتماعی صرف کنید، اما موفق نشدید؟
• جانشین‌سازی. آیا به دلیل تمایل به استفاده از رسانه‌های اجتماعی به‌طورمرتب از سایر فعالیت‌ها (مانند سرگرمی‌ها و ورزش) غافل شده‌اید؟
• مسئله‌ساز. آیا به دلیل استفاده از رسانه‌های اجتماعی مرتباً با دیگران مشاجره داشته‌اید؟
• فریب. آیا مرتب به خانواده، دوستان یا شریک زندگی خود در مورد مقدار زمانی که در رسانه‌های اجتماعی می گذرانید دروغ گفته‌اید؟
• دررفتن. آیا اغلب از رسانه‌های اجتماعی برای فرار از احساسات منفی استفاده کرده‌اید؟
• تعارض. آیا به دلیل استفاده از رسانه‌های اجتماعی با خانواده، دوستان یا شریک زندگی خود درگیری جدی داشته‌اید؟

هر چه مشکلات بیشتری را به دلیل استفاده از رسانه های اجتماعی تجربه کرده باشید، و هر چه این مسائل شدیدتر باشند، احتمالاً استفاده شما از رسانه های اجتماعی مشکل‌سازتر خواهد بود. بااین‌حال، در نظرتان باشد که این پرسش‌نامه فقط حول برخی جنبه‌های استفاده مشکل‌ساز از رسانه‌های اجتماعی می‌چرخد و تمام مسائلی که رسانه‌های اجتماعی می‌توانند منجر به آن شوند را پوشش نمی‌دهد.

در نهایت، مهم است بدانید که ممکن است نتوانید به درستی خودتان را قضاوت کنید که آیا رسانه‌های اجتماعی برای شما مشکل‌ساز هستند یا خیر. دراین‌صورت، ممکن‌است از استفاده از تکنیک‌های خود فاصله‌گیری، که به شما کمک می‌کند وضعیت خود را ارزیابی کنید، یا از درخواست بازخورد از کسی که به نظر او اعتماد دارید، سود ببرید.

 

مفهوم دیگر اینکه چرا ما از رسانه‌های اجتماعی لذت می‌بریم این است که برای همه وجود دارد. اینستاگرام، اگر تصاویر و ویدیوها را ترجیح می‌دهید. توییتر، اگر می خواهید اطلاعات کوتاه و سریع را منتقل کنید. اسنپ ​​چت، اگر اتصال آنی را ترجیح می‌دهید. فیس‌بوک، اگر کل بسته را می‌خواهید. مشخص شده که رسانه‌های اجتماعی موردعلاقه‌تان با چیزی که به صورت عصبی میل می‌کنید مرتبط است. توییتر توسط کسانی که نیاز بیشتری به شناخت دارند ترجیح داده می‌شود. فیس‌بوک توسط کسانی که به اجتماعی‌بودن، برون‌گرایی و روان‌رنجوری بیشتری نیاز دارند ترجیح داده می‌شود. به طور کلی همه در هر سایتی از رسانه های اجتماعی به دنبال پیگیری امنیت، اطمینان خاطر، رضایت از رقابت، و سود مادی هستند.

می توانیم برای همیشه در مورد علت‌های مختلفی بنویسیم که رسانه‌های اجتماعی برای همه ما جذابیت دارند. نظریه‌ها و مفاهیم بسیار متفاوتی وجود دارد. با این حال، مفهوم اساسی این است که به ما احساس خوبی می‌دهد، حتی اگر این یک احساس نادرست از واقعیت باشد.